Đại dịch đã khiến ngành thép Mỹ điêu đứng vào mùa xuân năm ngoái, khi các nhà sản xuất buộc đóng cửa. Nhưng khi quá trình phục hồi đang diễn ra, các nhà máy chậm mở lại sản xuất và điều đó tạo ra sự thiếu hụt lớn. Một số nhà kinh tế thậm chí còn tin rằng, nhu cầu bùng nổ của thép có thể kết thúc trong "bi kịch".
"Điều này sẽ chỉ tồn tại trong thời gian ngắn. Rất thích hợp để gọi đây là bong bóng", Nhà phân tích Timna Tanners của Bank of America, đánh giá.
Sau khi chạm đáy khoảng 460 USD mỗi tấn vào năm ngoái, giá thép cuộn cán nóng tiêu chuẩn của Mỹ hiện ở mức cao kỷ lục khoảng 1.500 USD, gấp ba lần mức trung bình trong 20 năm.
Cổ phiếu thép cũng đang cháy hàng. Cổ phiếu US Steel giảm xuống mức thấp kỷ lục vào tháng 3/2020 trong bối cảnh lo ngại phá sản, hiện đã tăng vọt 200% chỉ trong 12 tháng. Cổ phiếu của Nucor đã tăng vọt 76% từ đầu năm đến nay.
Diễn biến cổ phiếu các công ty thép hàng đầu của Mỹ thời gian qua. Đồ họa: CNN.
Trong khi "sự khan hiếm và hoảng loạn" đang nâng giá thép và cổ phiếu các công ty trong ngành, bà Tanners dự đoán tình hình sẽ đảo chiều khi nguồn cung bắt kịp với nhu cầu, vốn cũng không phải quá lớn. "Chúng tôi đoán tình hình sẽ như vậy, và khi nó điều chỉnh thì sẽ điều chỉnh mạnh", vị chuyên gia nói.
Phil Gibbs, Chuyên gia nghiên cứu tại KeyBanc Capital Markets đồng ý rằng, giá thép đang ở mức không bền vững. "Điều này giống như khi dầu 170 USD một thùng", ông nói và đánh giá sự điều chỉnh sẽ rất căng thẳng. Vấn đề chỉ là thời gian và cách thức xảy ra.
Ông Gibbs tin rằng "giá thép đang bị bong bóng" hơn là bản thân các cổ phiếu thép đang bong bóng. Vụ bong bóng thép chỉ là một trong các cuộc tranh luận gần đây về tính bền vững trên thị trường chứng khoán trong thời kỳ lãi suất đang chạm đáy. Còn Bitcoin, Ethereum, Dogecoin và các loại tiền điện tử khác đang cháy hàng. GameStop, AMC và các cổ phiếu hậu thuẫn bởi cộng đồng Reddit đã tăng vọt vào đầu năm nay.
Ngay cả Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ Jerome Powell cũng đã thừa nhận rủi ro của việc điều tiết quá mức. Tuần trước, ông cho rằng thị trường đang có dấu hiệu bong bóng. "Đó là một sự thật. Tôi sẽ không nói nó không liên quan gì đến chính sách tiền tệ, nhưng nó cũng liên quan rất nhiều đến việc tiêm chủng và mở cửa lại nền kinh tế", ông cho biết.
Thép chỉ là sự thiếu hụt mới nhất ảnh hưởng đến nền kinh tế Mỹ khi nước này phục hồi sau đại dịch, làm xáo trộn chuỗi cung ứng và khiến nhu cầu thay đổi mạnh mẽ. Mọi thứ, từ chip máy tính và gỗ xẻ đến tài xế xe tải chở dầu đều thiếu hụt. Các nhà sản xuất, nhà hàng và các doanh nghiệp khác cũng đang rất cần lao động.
Giống như gỗ xẻ, ngành thép mất cảnh giác trước sự phục hồi nhanh chóng của nhu cầu, đặc biệt là trong ngành công nghiệp ôtô. "Đột nhiên, mọi người đều mua rất nhiều xe hơi", bà Tanners, nói. Tồn kho thép giảm nhanh chóng và các chuyến hàng bị trì hoãn, cũng như người mua thép bắt đầu đặt hàng nhiều hơn bình thường.
Sản xuất chân bàn làm việc bằng thép tại nhà máy của Tennsco ở Dickson, Tennessee, Mỹ vào ngày 17/2. Ảnh: Reuters.
Tin tốt với những người mua thép là các nhà phân tích nói rằng tất cả năng lực sản xuất thép của Mỹ vốn bị ngừng hoạt động trong thời gian đại dịch đã quay trở lại. Đó là lý do tại sao Tanners cho biết bà rất tự tin rằng tình trạng thiếu hụt sẽ sớm chấm dứt, giúp giá thép giảm.
Lịch sử cho thấy rằng, cổ phiếu thép "có xu hướng đạt đỉnh" trước giá thép một tháng hoặc lâu hơn, Tanners viết trong báo cáo của mình. Bà cho biết US Steel nói riêng rất dễ bị ảnh hưởng bởi sự suy thoái hàng hóa vì nó có số nợ cũng như nhu cầu chi tiêu lớn nhất để nâng cấp các nhà máy của mình.
Nhưng hiện tại, cổ phiếu thép có thể tiếp tục hấp dẫn các nhà đầu tư vì ngành này đang là mỏ tiền vào thời điểm hiện tại. Theo Citigroup, lĩnh vực thép dẹt ở Bắc Mỹ dự kiến tạo ra thu nhập kỷ lục năm 2021.
Tất nhiên, những người dự đoán giá thép giảm có thể đang đánh giá thấp sức mạnh của phục hồi kinh tế toàn cầu. Một đợt bùng nổ kéo dài hơn có thể nâng nhu cầu thép đủ để giữ giá ở mức cao. Một rủi ro khác là liệu các quy định khắt khe hơn về môi trường ở Trung Quốc có hạn chế nguồn cung thép từ nước này hay không.
Một điển hình lớn là số phận của thuế quan đối với hầu hết thép nhập khẩu mà chính quyền Trump áp đặt năm 2018 để thúc đẩy ngành công nghiệp trong nước. Nếu chính quyền Biden rút lại một số mức thuế đó, nó sẽ giảm bớt các hạn chế về nguồn cung và tạo áp lực hạ giá thép.
Tanners cho rằng điều đó có khả năng xảy ra trong 12 tháng tới. "Chúng ta đang bảo vệ một ngành công nghiệp khan hiếm và giá cả gần như gấp ba lần mức trung bình trong lịch sử", bà nhắc lại.
